بررسی علل کم باردهی برخی از ارقام زیتون در شهرستان فسا، استان فارس

زیتون یکی از مهم ترین محصولات باغبانی است که در دامنه وسیعی از شرایط محیطی قابلیت کشت و پرورش دارد. اهمیت اقتصادی این میوه بیشتر به خاطر روغن آن بوده و مهم ترین فرآورده حاصل از کشت آن روغن است، ازاین رو توسعه کشت و کار زیتون در ایران به عنوان یکی از اهداف مهم باغدارن مطرح است. برخی از ارقام زیتون کشت شده در برخی نقاط کشور از جمله استان فارس دارای مشکل باردهی بوده و باعث ایجاد مشکلاتی در توسعه کشت زیتون گردیده است. در این تحقیق، ابتدا ارقام کم بارده زیتون در شهرستان فسا در استان فارس مشخص و سپس ارزیابی خصوصیات گل دهی و میوه دهی بر روی آن ها مطالعه شد. همچنین در راستای انتخاب ارقام جدید جهت ادامه توسعه کشت زیتون 16 رقم زیتون وارد شده از ایتالیا همراه با دو رقم بومی کشت شده در شهرستان فسا طی سال های 1389 تا 1393 مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. صفات مورد بررسی در این ارقام شامل تعیین بیولوژی گل ارقام و زمان باز شدن گل، تعیین زمان برداشت و تعیین عملکرد ارقام، شاخص های کمی و کیفی میوه شامل تعیین درصد چربی گوشت، هسته و کل میوه، تعیین ساختار اسید چرب، اندازه گیری رنگیزه های کلروفیل و کاروتنوئید، اندازه گیری ترکیبات فنولی، تعیین اسیدیته، ارزش پراکسید، شاخص های اسپکتروفتومتریk270 و k232 می باشد. بررسی ها نشان داد که در بین ارقام کشت شده در شهرستان فسا در استان فارس رقم شنگه مشکل کم باردهی دارد. عواملی همچون تغذیه، سازگاری دانه گرده، تأمین نیاز آبی، تأمین نیاز سرمایی و درجه حرارت در زمان تمایز یابی و نزدیک به زمان باز شدن گل در تشکیل گل کامل و میوه نقش دارند. از بین این عوامل درجه حرارت بالای 30 درجه سانتی گراد در زمان تمایزیابی و باز شدن گل مهمترین عامل در عدم تشکیل گل کامل و بالطبع تشکیل میوه در رقم شنگه در شهرستان فسا بود. مقایسه رقم شنگه کشت شده در استان فارس با ارقام شنگه موجود در شمال کشور نشان داد که در رقم شنگه در شهرستان فسا در سال 1390 با 37/1 درصد تشکیل میوه و در سال 1391 با 9/0 درصد تشکیل میوه کمترین میزان تشکیل نهایی میوه را داشت، این شاخص برای ارقام شنگه (شنگه 1 تا 4) در شهرستان رودبار به ترتیب 28/7، 4/7، 8/14 و 4/8 درصد تشکیل نهایی میوه در سال 1390 و در سال 1391 به ترتیب با 8/6، 1/11، 22 و 3/12 درصد تشکیل نهایی میوه بود. نتایج بررسی 16 رقم زیتون وارد شده از ایتالیا به همراه دو رقم بومی نشان داد که ارقام پرانتزانا، هخی بلانکا. نچلارا دل بلیچه، ریا سبیبنا، نچارا، پندولینو، کراتینا و لچینو از درصد روغن مطلوبی برخوردار بوده و چنانچه هدف از کشت به منظور روغن کشی باشد این ارقام قابلیت کشت در منطقه فسا را دارند. همچنین ارقام نچلارا دل بلیچه، نچارا و i-79 به علت اندازه درشت میوه و نسبت گوشت به هسته بالا قابلیت کشت به منظور زیتون کنسروی را دارند. بنابراین این ارقام قابلیت توصیه برای کشت و جایگزین شدن به جای ارقام کم بارده را خواهند داشت.